به گزارش صدای ایران،جعبه سیاه هواپیما ها در حقیقت یک جعبه نارنجی رنگ است که اطلاعات پرواز را ثبت می کند.چیزی که به آن جعبه سیاه هواپیما گفته می شود در واقع مجموعه ای از تجهیزات الکترونیکی ضبط صدا و اطلاعات پروازی است که درون جعبه ای به رنگ نارنجی قرار دارد و در قسمت عقب هواپیما نصب می شود.

نصب جعبه در عقب هواپیما احتمال آسیب دیدن آن را تا حد امکان پایین می آورد و رنگ نارنجی روشن آن، پیدا کردنش را در میان انبوه بقایای پراکنده هواپیما آسان می سازد.

گیرنده های متصل به این جعبه که صدا و اطلاعات را برای آن می آورند در سراسر هواپیما پراکنده اند و می توانند بیش از ۸۰ پارامتر پروازی و تمامی مکالمات کابین خلبان را لحظه به لحظه ثبت کرده و برای ضبط به جعبه سیاه ارسال کنند. قسمت اصلی این جعبه (که باید بعد از سانحه سالم بماند) حافظه آن است که می تواند حداکثر ۲ ساعت مکالمات کابین و ۲۵ ساعت اطلاعات پروازی را ثبت و ذخیره کند. این قسمت حافظه مقاوم در برابر سانحه (CSMU) نامیده می شود. CSMU شامل واحدهای مغناطیسی یا دیجیتالی حافظه است که در یک استوانه مقاوم قرار داده شده و درون جعبه در کنار تجهیزات الکترونیکی دریافت و ضبط اطلاعات نصب می شود.

اما این حافظه ی ظریف چطور فشارها و حرارت ناشی از انفجار یا سانحه را تحمل می کند؟

یک لایه ی نازک آلومینیوم، اولین پوششی است که مستقیما ً کارت های حافظه را احاطه می کند. بلافاصله روی آن لایه ای به ضخامت ۲.۵ سانتی متر از سیلیس خشک (که عایق حرارتی بسیار خوبی است) قرار می گیرد تا حافظه را از حرارت ناشی از انفجارهای پس از سانحه حفظ کند. در نهایت، مقاومت مکانیکی در برابر ضربه ها و فشارهای شدید بر عهده لایه ای به ضخامت ۷ میلی متر از فولاد ضد زنگ یا تیتانیوم است که مانند زره روی بخش عایق کشیده می شود.

اما چنین مجموعه ای هنوز باید آزمایش های سنگین و ویژه ای را از سر بگذراند تا توانایی آن برای محافظت از اطلاعات به اثبات برسد. این آزمایش ها معمولا ً به صورت زیر هستند:

▪ آزمایش برخورد:

واحد CSMU با شتاب ۳۴۰۰g (که به وسیله ی یک تفنگ هوا ایجاد می شود) به یک هدف آلومینیومی اصابت می کند و به این ترتیب تحت تاثیر نیروی ۳۴۰۰ برابر وزنش قرار می گیرد.

▪ آزمایش سقوط جسم تیز:

آزمایش کننده ها برای امتحان مقاومت نفوذی استوانه، یک وزنه ۲۳۰ کیلوگرمی را که یک میخ فولادی به قطر ۶ میلی متر به زیر آن متصل است از ارتفاع ۳۰ متری روی استوانه می اندازند.

▪ آزمایش فشار ایستا:

به مدت ۵ دقیقه فشاری معادل ۳۵ مگا پاسکال یا چیزی حدود ۳۵۰ برابر فشار اتمسفر را بر هر یک از ۶ سوی استوانه وارد می کنند.

▪ آزمایش آتش

:
واحد CSMU در یک گوی آتش به دمای ۱۱۰۰ درجه که با سه مشعل پروپان ایجاد می شود قرار می گیرد. طبق استاندارد های هواپیمائی، CSMU باید بتواند چنین حرارتی را به مدت یک ساعت تحمل کند.

▪ آزمایش مقاومت در برابر فشار آب: CSMU به مدت ۲۴ ساعت در یک تانکر آب پر فشار (که محیطی شبیه عمق دریاست) قرار داده می شود.

▪ آزمایش مقاومت در برابر خردگی:

CSMU سی روز در یک تانکر آب نمک غوطه ور می شود.

▪ آزمایش مقاومت در برابر مایعات:

اجزاء مختلف CSMU درون انواع مایعات هواپیمائی مانند سوخت جت، روان کننده ها و آتش خاموش کن ها قرار داده می شود.

تنها پس از پشت سر گذاشتن همه ی این آزمایش هاست که CSMU شایستگی نصب در جعبه ی سیاه هواپیما را پیدا می کند. بی خود نیست که هر جعبه ی سیاه (با اینکه تجهیزات الکترونیکی چندان پیچیده ای ندارد) تا ۱۵۰۰۰ دلار قیمت دارد.

6 راز  جعبه ی سیاه هواپیما

تا به حال به این فکر کردید که چرا وقتی یک هواپیما سقوط می کند، دنبال جعبه سیاه آن هستند؟ یااین که اگر جعبه سیاه یک هواپیما آن قدر مقاوم است که در برابر هر اتفاقی، با هر شدت و صدمه ای دوام می آورد ولی دیگر قسمت های هواپیما یا در کل خود هواپیما، آن دوام و مقاومت را ندارد؟ رازهایی درباره ی جعبه سیاه هواپیماها وجود دارند که ما تا به حال نمی دانسته ایم. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا با هم این رازها را کشف کنیم.



حقایقی که باید در مورد هواپیمایی قطر بدانید
کمدین معروف، جورج کالین در قالب یک برنامه ی طنز تلویزیونی درباره ی مسئله ی اظطرابش در سفر رو به دوربین تلویزیون گفت که: به نظر شما چرا کسانی که هواپیمارا می سازند، مقاومت جعبه سیاه برایشان بیشتر از خود هواپیما، اهمیت دارد؟ این کمدین در واقع سوال عجیبی که شاید ذهن خیلی ها را درگیر کرده است را در قالب طنز بیان کرد اما در واقع حقیقت این است که مهندسی جعبه های سیاه بسیار متفاوت است و با مهندسی ساخت هواپیما، تفاوت دارد. به صورت ناخودآگاه شاید هر وقت که مسافرتی با هواپیما داشتید به این مسئله فکر کردید یا خواهید داشت، اما این توصیه را از ما بپذیرید، هرگز آن را با مسافر یا همراهی که در صندلی کناری شما نشسته است، مطرح نکنید. اما صادقانه بگوییم که فکر شما را در هنگانم پرواز تا زمان فرود مشغول می سازد و سوالات جالبی برایتان مطرح می شود. با پیشرفت تکنولوژی، پیش بینی می شود که به زودی استفاده از جعبه سیاه در هواپیماها منسوخ شود اما حتی همین حالا هم فقدان پیدا شدن این دستگاه در حادثه سقوط هواپیمای مالزی در اقیانوس هند در سال ۲۰۱۴، یکی از سوالات بی پاسخ کارشناسان صنعت هواپیمایی است.

جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه، نام مستعار وسیله است که ضبط کننده ی اطلاعات پرواز است و با پارامترهای خاصی که دارد، در طول پرواز اطلاعات را ذخیره می سازد. با بروز هر سانحه ای بر یک هواپیما، سوالات زیادی مطرح می شود که پاسخ تک تک این سوالات را مهندسین و کارشناسان مربوطه، از این جعبه استخراج می کنند. برای سبک بودن وزنش، از فلز آلومینیوم در ساخش استفاده است. سیستم جعبه ی سیاه، برخلاف نامش بدنه ی سیاهی ندارد  که ما در ادامه برای ما علت آن را بازگو خواهیم کرد. هر کدام از این سیستم ها قیمتی معادل ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار دارند.

جعبه سیاه، سیاه رنگ نیست

هنگام بروز سانحه برای هواپیما، در اثر خسارات سقوط یا آتش سوزی، خیلی از قطعات قابل تشخیص نیستنند. به همین دلیل برای تسریع در پیدا شدن این جعبه، بدنه ی آن به رنگ نارنجی شبرنگ، قرمز و یا فسفری است تا انعکاس رنگش و تلاقی آن با کمترین مقدار نور، توجه افراد را به خودش جلب کند و در نهایت سریع تر پیدا شود. اصطلاح جعبه ی سیاه، نامی است که برای اولین بار، ماتا هاری در سال ۱۹۴۲، بر روی این دستگاه گذاشت و پس از آن رسانه ها و مهندسین پرواز از آن به صورت مدام استفاده کردند و امروزه کاملا به این نام تغییر نام داده است.

عمر بالایی دارند!

به گفته ی کورتیس رایت، سازنده ی هواپیما، این دستگاه عمر بسیار طولانی دارد و حتی در صورت صدمه ی هواپیما، پس از این که اطلاعات آن تخلیه شد، قابلیت استفاده ی مجدد را دارد و عمر بسیار بالایی برای استفاده دارد. هنگامی که بوئینکگ ۷۰۷، عرضه شد، از نوار مغناطیسی استفاده شد که با صدای خلبان و بزار پرواز کابین خلبان، صداهایی ترکیبی تولید کرده بود اما، امروزه از کارت های حافظه ای استفاده می کنند که اصطلاحا به آن ها تکنولوژی جامد گفته می شود و بسیار قابل اعتماد است.

جعبه سیاه ها، مقاومت بسیار بالایی داند

جعبه سیاه ها قبل از این که در هر هواپیما نصب شوند، آزمایشات سنگین و سختی را پشت سر می گذارند و در آن صورت اجازه ی نصب ،پیدا می کنند. مقاومت در برابر آب نمک، خوردگی شیمیایی، ضربه، و فشار عمق های دریایی، مقاومت آهنین در برابر دستگاه ای نفوذی، آتش سوزی  نمومه ای از این آزمایشات مقاومت سنجی هستند. به گفته ی نوردون، حافظه ، مهمترین عضو محافظت شده در این دستگاه است.

فرانسه، دومین زبان این دستگاه است

دومین زبان این دستگاه به خاطر نفوذ فرانسوی ها در صنعت هواپیمایی، فرانسوی است و حتی برای امتحان حافظه دستگاه، برخی اوقات دستورات را به زبان فرانسوی نیز تکرار می کنند. با این که بارها به این مسئله، سازمان رسمی  هواپیمایی (ICAO)، اعتراض صادر کرده و حکم گرفته است، اما همچنان این روند ادامه دارد.

هر کسی می تواند جعبه سیاه خودش را داشته باشد

در حال حاضر شرکت های هواپیمایی از هوش مصنوعی، به عنوان نسل جدید جعبه سیاه ها استفاده می کننداما افرادی که تممایل دارند تا از این وسیله داشته باشند، در بازار سیاه می توانند با پرداخت ۳۰ هزار دلار یکی از آن دستگاه های عجیب و مرموز را داشته باشند.


پیشرفت تکنولوژی باعث بهبود عملکرد این دستگاه می شود

اتفاقاتی که در طول پرواز میافتد، با یک سری فرمول ها و الگوریتم ها، کد گذاری می شوند و به صورت داده های فیزیکی ثبت می شوند و هر گاه که نیاز باشد، به وسیله ی کارشناسان و مهندسین پرواز، استخراج می شوند. اگر حادثه ای رخ دهد ،به طور مثال، یک ضبط استاندارد که همه ی مراحل آزمایش تشخیص استحکام را گذرانده است، به زیر آب می رود، چراغ موقعیت مکانی فعال می شود و یک سیگنال فراصوتی را برای مدت ۳۰ روز از خود منتشر می کند. البته با پیشرفت علم و تکنولوژی این زمان به ۹۰ روز، بی وقفه تغییر یافته است. حتی جعبه سیاه های با تکنولوژی هوش مصنوعی، امروزه به ما این قدرت را می دهند تا هر آن چه که دقیقا در کابین خلبان اتفاق افتاده است را ببینیم که به آن تکنولوژی ضبط تصاویر هواپیما ” Airborne Image Recorder” می گویند. این قابلیت، در هر ثانیه با کیفیت HD، در ۴ فریم عکس می گیرد و همه چیز را دقیقا از ۴ زاویه ذخیره می کند. علاوه بر ذخیره سازی صدا در جعبه سیاه، امکان نگه داشتن تصاویر هم به وجود آمده است.